Noem geen namen is de indrukwekkende roman van historicus en presentator Astrid Sy over drie jonge vrouwen die in de Tweede Wereldoorlog Joodse kinderen uit handen van de nazi’s redden. Astrid kwam op het idee voor dit boek toen ze las over de moedige jonge vrouwen en mannen die in de oorlog betrokken waren bij het smokkelen van opgepakte Joodse kinderen in de Crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam.
Rosie is kinderverzorgster en woont bij haar ouders in Amsterdam-Oost, een levendige Joodse buurt. Kaat studeert rechten en is lid van het Amsterdamse studentencorps. Wanneer de oorlog uitbreekt, moet Rosie een moeilijke keuze maken: blijft ze bij haar ouders of gaat ze de kinderen van opgepakte Joden helpen? Kaat komt in aanraking met een studentengroep die zich het Utrechts Kindercomité noemt. Daar leert ze Josephine kennen. Rosie, Kaat en Josephine raken betrokken bij het smokkelen van Joodse kinderen. Wat volgt is een lange, gevaarlijke weg die begint bij een crèche aan de Plantage Middenlaan in Amsterdam.
Mijn recensie – zonder spoilers
Noem geen namen is zonder twijfel een boek dat je moeilijk uit je hoofd krijgt nadat je het gelezen hebt. Indrukwekkend is zelfs nog een understatement, het verhaal en de personages blijven gewoon echt door je hoofd spoken. Zeker omdat je weet dat het verhaal en de personages gebaseerd zijn op echte mensen en dingen die echt gebeurd zijn.
Laten we beginnen bij de personages: Kaat, Josephine en Rosie. De korte inhoud van het boek doet uitschijnen dat het boek draait rond deze drie jonge vrouwen. Maar enerzijds het is veel meer dan dat: je leert een hoop verschillende personages kennen waarvan meer dan de helft je hart steelt omdat het zulke gepassioneerde personages zijn die net echt aanvoelen. Anderzijds volgt het boek eigenlijk alleen de perspectieven van Kaat en Rosie. Na het lezen van het nawoord is wel duidelijk waarom: de echte vrouwen waarop Kaat en Rosie geïnspireerd zijn, leven nog steeds en heeft auteur Astrid Sy uitgebreid geïnterviewd, de vrouw waar Josephine op gebaseerd is heeft Astrid Sy helaas niet kunnen interviewen. Je merkt wel absoluut niet dat ze die vrouw nooit heeft kunnen interviewen aan het boek zelf, behalve dan aan die verdeling van perspectieven. Ook dat is niet per se storend, maar als je het niet op voorhand weet, ga je je wel half het boek afvragen wanneer je het perspectief van Josephine nu eens te lezen krijgt.
Het verhaal van Rosie, Kaat en Josephine die, samen met nog een hoop andere mensen, Joodse kinderen redden van deportatie is hartverwarmend en hartverscheurend tegelijkertijd. Noem geen namen is hartverwarmend omdat je een hele reeks jonge mensen leert kennen die hun eigen leven op het spel zetten om kinderen te redden die de meeste van hen niet eens persoonlijk kennen. Nog meer omdat alle personages zo ver gaan om die kinderen in veiligheid te brengen. Maar daar komt dan ook de hartverscheurende keerzijde: niet elk plan van de studenten loopt altijd even vlot, wat erg zware gevolgen heeft. Die zware gevolgen zullen er meermaals voor zorgen dat je tranen over je wangen voelt rollen (of toch als je snel huilt zoals ik).
Noem geen namen is erg vlot geschreven, in no time ben je door het hele boek. Meer nog: je hebt nog niet door dat je een boek aan het lezen bent. Astrid Sy zegt in haar nawoord dat ze twijfelde om dit boek te schrijven omdat ze ‘geen schrijfster’ is, maar dat is absoluut niet waar! Astrid Sy is zo’n getalenteerde schrijfster die met je met enkele zinnen kan laten lachen of huilen, en dat kan zeker niet elke auteur.
Noem geen namen van Astrid Sy krijg van mij vijf welverdiende sterren en ik raad het boek absoluut aan iedereen aan! Maar hou wel zakdoekjes bij de hand…
Heel erg bedankt VIB Young Adult en LS Amsterdam om me een recensie-exemplaar van dit boek op te sturen. Dat heeft echter geen invloed op mijn mening over het boek of de zaken die ik hierboven geschreven heb.
margereads 